Η ανοσία αγέλης ή αλλιώς συλλογική ή πληθυσμιακή ανοσία απέναντι σε ένα λοιμώδες νόσημα, αποτελεί έκφραση του συλλογισμού ότι εφόσον ένα συγκεκριμένο ποσοστό του πληθυσμού αποκτήσει ανοσία, το σύνολο του πληθυσμού είναι προστατευμένο και ασφαλές απέναντι στο νόσημα αυτό.
Η επίτευξη της ανοσίας είναι δυνατή μέσω εμβολιασμού ή μέσω φυσικής λοίμωξης (άτομο που έχει μολυνθεί και αναρρώσει από τη λοίμωξη παραμένει προστατευμένο και δεν κινδυνεύει για κάποιο τουλάχιστον χρονικό διάστημα να μολυνθεί ξανά).
Όριο για επίτευξη ανοσίας αγέλης
Το ποσοστό ατόμων που αποτελεί το όριο επίτευξης ανοσίας αγέλης εξαρτάται από τη μεταδοτικότητα του λοιμωγόνου παράγοντα (R0). Για παράδειγμα το ποσοστό αυτό για την πολιομυελίτιδα είναι 80% ενώ για την ιλαρά φθάνει στο 95%.
Συγκεκριμένα για την COVID-19 το ποσοστό αυτό υπολογίζεται, με βάση τα μέχρι σήμερα στοιχεία για τη μεταδοτικότητα της νόσου, σε 70%. Συντηρητικότεροι αναλυτές το ανεβάζουν στο επίπεδο του 85%.
Εποχικές λοιμώξεις
Ένας σημαντικός αριθμός ιογενών λοιμώξεων επιφέρει μόνιμη ανοσία. Σε άλλες περιπτώσεις όμως δεν συμβαίνει το ίδιο. Στην περίπτωση της γρίπης, του RSV ή των κορονοϊών η ανοσία διαρκεί για μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι 9 μήνες. Αυτό δεν έχει επιτρέψει την επίτευξη του απαραίτητου ποσοστού ανοσίας του πληθυσμού που θα μπορούσε να επιφέρει την εξάλειψή τους. Οι λοιμώξεις αυτές παρουσιάζουν ετήσιες εξάρσεις και χαρακτηρίζονται ως εποχικές.
Ανοσία αγέλης και εμβολιασμός
Τα εμβόλια αποτελούν φαρμακευτικές ουσίες που εκπαιδεύουν το αμυντικό σύστημα του οργανισμού ώστε να αναπτύσσει ανοσία απέναντι σε λοιμώδεις παράγοντες.
Η ανοσοποίηση με εγκεκριμένα εμβόλια αποτελεί ασφαλέστερη επιλογή συγκριτικά με τη φυσική λοίμωξη. Το γεγονός αυτό καθιστά την ηθελημένη έκθεση σε φυσική λοίμωξη για την επίτευξη ανοσίας αγέλης μη ηθικά αποδεκτή επιλογή, εφόσον υπάρχει αποδοτικό και ασφαλές εμβόλιο.
Ο στόχος ενός εμβολιαστικού προγράμματος καθορίζεται από το όριο για την επίτευξη ανοσίας αγέλης καθώς αυτό καθορίζει το ποσοστό του πληθυσμού που είναι απαραίτητο να εμβολιαστεί για την ύφεση της επιδημίας και την ασφάλεια του συνόλου.
Υπολογίζεται ότι για την COVID-19 το ποσοστό αυτό θα χρειαστεί να υπερβεί το 85%, ενώ τα πρώτα αποτελέσματα εμβολιασμού αναμένονται να είναι εμφανή μετά την επίτευξη εμβολιαστικής κάλυψης του 60% του πληθυσμού.
