Αν πιστεύατε ότι αντιλαμβανόμαστε το φως μόνο με τα μάτια μας ετοιμαστείτε να εκπλαγείτε.
Μια ομάδα φωτοευαίσθητων κυττάρων, οι “nonvisual photoreceptors,” έχουν εντοπιστεί σε περιοχές του σώματος μακρυά από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματιών, όπως στο κεντρικό νευρικό σύστημα αλλά και το δέρμα.
Τα κύτταρα αυτά λειτουργούν ανεξάρτητα από το σύστημα της όρασης και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε φως χαμηλού μήκους κύματος (μπλε φως) που συναντάται ως μέρος του φάσματος του ηλιακού φωτός.
Οι “nonvisual photoreceptors,” δρουν ως κύριοι ελεγκτές του βιολογικού μας ρολογιού, του μηχανισμού που καθορίζει και επιβλέπει τον κιρκαδιανό ρυθμό και έχει ως έδρα ένα μικρό μέρος του εγκεφάλου μας τον υπερχιασματικό πυρήνα του υποθάλαμου.
Το βιολογικό αυτό ρολόι διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των κύκλων του ύπνου, της θερμοκρασίας του σώματος, των ορμονών, του μεταβολισμού και συνολικά της ομαλής λειτουργίας και της υγείας του ανθρώπινου οργανισμού.
Αρχίζουμε πλέον να αντιλαμβανόμαστε τη σημασία της έκθεσης σε φυσικό φως για την υγεία του οργανισμού μας.
Ανάμεσα σε άλλα το φυσικό φως έχει βρεθεί να μειώνει τον καρδιακό ρυθμό, τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης και να δρα ευεργετικά σε ασθενείς με κατάθλιψη. Παράλληλα εμποδίζει την ανάπτυξη ιών και μικροβίων.
Η έκθεση σε λευκό-μπλε φως διατηρεί τον ανθρώπινο εγκέφαλο σε εγρήγορση, μειώνει την αίσθηση της κόπωσης, «ανεβάζει» τη διάθεση ενώ φαίνεται να βελτιώνει τις νοητικές λειτουργίες. Η φυσική παράλληλα εναλλαγή με θερμότερο και χαμηλότερης έντασης φωτισμό είναι απαραίτητη για τον καθορισμό ανάμεσα σε αλλά των κύκλων του ύπνου.
Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια διαταραχές του ύπνου λαμβάνουν μορφή επιδημίας. Σύμφωνα με μελέτη που διενεργήθηκε στις Η.Π.Α. το 1/3 των αμερικανών κοιμάται λιγότερο από 6 ώρες καθημερινά. Την ίδια στιγμή η έλλειψη ύπνου συσχετίζεται με καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη, κατάθλιψη ακόμα και με μορφές καρκίνου.
Σε μια περίοδο παρατεινόμενου εγκλεισμού όπως αυτή που βιώνουμε λόγω της πανδημίας COVID-19 η έλλειψη σε σταθερή έκθεση σε φυσικό φως αποτελεί έναν πρόσθετο επιβαρυντικό παράγοντα για την υγεία.
⁃ Προσπαθείστε να αυξήσετε το χρόνο παραμονής σας σε ανοικτούς χώρους.
⁃ Δοκιμάστε να διατηρείτε και να εργάζεστε με τα παράθυρα ανοιχτά. Τραβήξτε τις κουρτίνες και τα στόρια ώστε να επιτρέψετε άφθονο φως στο χώρο σας.
⁃ Αν ο χώρος σας δεν έχει επαρκή φωτισμό, χρησιμοποιείστε LED με φάσμα κοντά σε αυτό του ηλιακού φωτός.
⁃ Όσον αφορά στον τεχνητό φωτισμό μιμηθείτε τους κύκλους του φυσικού φωτός. Λάμπες LED που εκπέμπουν σε λευκό – μπλε φάσμα κατά τη διάρκεια της ημέρας, θερμό και χαμηλής έντασης φως κατά τις βραδινές ώρες.
⁃ Ελαχιστοποιήστε την έκθεσή σας σε οθόνες (λευκό – μπλε φάσμα) πριν ξαπλώσετε για ύπνο.
