Κατά το πρόσφατο χρονικό διάστημα έχουμε διαπιστώσει μια έκρηξη διαφημιστικής προβολής, μέσω των κοινωνικών δικτύων, συσκευών που αφορούν στην αντιμετώπιση πνιγμού από εισρόφηση ξένου σώματος και οι οποίες είναι πλέον διαθέσιμες και στη χώρα μας.

Οι συσκευές που χαρακτηρίζονται ως¨συσκευές διάσωσης πνιγμού¨ ή ¨συσκευές αντι-πνιγμού¨, βασίζονται στη μηχανική αναρρόφηση του ξένου σώματος από τον αεραγωγό, μέσω μάσκας κατάλληλου μεγέθους που προσαρμόζεται στο πρόσωπο του θύματος και συνδεδεμένης με αυτήν αντλίας.

Οι περισσότερες σχετικές τοποθετήσεις αφορούν στη συσκευή Lifevac για την οποία και υπάρχουν αρκετές διεθνείς αναφορές. Στη βιβλιογραφία που αφορά στη συγκεκριμένη συσκευή βασίζεται αυτή μας η τοποθέτηση. Παράλληλα σημειώνουμε ότι διατίθενται στο εμπόριο αρκετές παρόμοιες με αυτή συσκευές με κόστος, χαρακτηριστικά και αξιοπιστία που ποικίλουν.

Πρόκειται για εγκεκριμένη συσκευή;

Στις ΗΠΑ η Lifevac είναι καταχωρημένη στον FDA (σχετικό υπεύθυνο ελεγκτικό μηχανισμό) ως ¨Class II medical device¨ (τέτοιες συσκευές είναι για παράδειγμα τα πιεσόμετρα ή τα οξύμετρα). Η συσκευή διέπεται από τους κανόνες που αφορούν στις φορητές συσκευές αναρρόφησης. Σύμφωνα με την ισχύουσα στη χώρα νομοθεσία οι συσκευές αυτές καταχωρούνται στον FDA, αλλά δεν χρειάζονται την έγκρισή του FDA για την κυκλοφορία τους στην αγορά. Η Lifevac είναι λοιπόν καταχωρημένη στον FDA, δεν έχει λάβει όμως κάποια ειδική έγκριση από το φορέα αυτό όσον αφορά στην ασφάλεια/ αποτελεσματικότητά της.

Πλεονεκτήματα

• Η συσκευή φαίνεται αρκετά εύκολη στη χρήση και γρήγορη στην εκμάθηση. Συνοδεύεται από εκπαιδευτικό υλικό σε μορφή φωτογραφιών και βίντεο. Στην πράξη δεν χρειάζεται να είναι κάποιος υγειονομικός για να τη χρησιμοποιήσει και δεν χρειάζεται χρονοβόρα προετοιμασία.
• Η συσκευή μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανεξαρτήτως ηλικίας, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά ή ακόμα και βρέφη.
• Υπάρχουν καταγραφές αποδοτικής λειτουργίας της συσκευής.
• Υπάρχουν στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η συσκευή φαίνεται να είναι ασφαλής στη χρήση της.

Μειονεκτήματα

• Υπάρχουν περιορισμένες και όχι ικανοποιητικής αξιοπιστίας μελέτες για την ασφάλεια και αποδοτικότητα της συσκευής.
• Έχει επισημανθεί ότι η χρήση της συσκευής είναι δυνατό να οδηγήσει σε καθυστέρηση ή μη εφαρμογή των ήδη αποδεδειγμένα αποδοτικών οδηγιών για την αντιμετώπιση της πνιγμονής από ξένο σώμα.
• Η χρήση της συσκευής θα μπορούσε να περιορίσει τη δυνατότητα για βήχα (κύριο μέσο αυτόματης απομάκρυνσης ξένου σώματος) σε παιδιά που έχουν τις αισθήσεις τους.
• Δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα τραυματισμού των ανώτερων αεραγωγών κατά τη χρήση.
• Ο μηχανισμός λειτουργίας της συσκευής θα μπορούσε να οδηγήσει σε εισρόφηση περιεχομένων του στομάχου.
• Η προμήθεια της συσκευής συνεπάγεται οικονομικό κόστος.

Τι υποστηρίζουν σχετικά οι επίσημες οδηγίες αναζωογόνησης;

Τόσο οι διεθνείς όσο και οι ευρωπαϊκές ομοφωνίες για την αντιμετώπιση της εισρόφησης ξένου σώματος, υποστηρίζουν ότι τα μέχρι σήμερα υπάρχοντα δεδομένα ασφάλειας/ αποτελεσματικότητας δεν επαρκούν για την ενσωμάτωση της χρήσης του Lifevac ή παρόμοιων συσκευών στο σχετικό αλγόριθμο.

Επισημαίνεται ότι υπάρχουν ενθαρρυντικά δεδομένα, αλλά χρειάζεται επιπλέον μελέτη και συνεπής καταγραφή των δεδομένων χρήσης της συσκευής όταν αυτή συμβαίνει, ώστε να υπάρξει δυνατότητα περαιτέρω αξιολόγησης.

Η δική μας τοποθέτηση

Συστήνουμε την εκπαίδευση στα πρωτόκολλα καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης στο σύνολο των γονέων.

Όσον αφορά σε περιστατικά εισρόφησης ξένου σώματος, η αντιμετώπιση πρέπει να διενεργείται βάσει του εγκεκριμένου από τις διεθνείς και ευρωπαϊκές ομοφωνίες αλγορίθμου.

Ο αλγόριθμος συνοψίζεται στα εξής:

• Ενθαρρύνετε το θύμα για να βήξει.
• Αν ο βήχας γίνεται αναποτελεσματικός (πολύ αδύναμος και επιφανειακός), δώστε 5 χτυπήματα στη ράχη.
• Αν αυτό δεν πετύχει συνεχίστε κάνοντας 5 συμπιέσεις στο θώρακα (για βρέφη) ή στην κοιλιά (για παιδιά και ενήλικες).
• Αν αυτό δεν πετύχει, επανάληψη του παραπάνω κύκλου χτυπημάτων – συμπιέσεων.
• Σε περίπτωση απώλειας αισθήσεων, έναρξη κύκλου βασικής καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης.

Αν και υπάρχουν κάποια ενθαρρυντικά δεδομένα για τη χρήση της συσκευής Lifevac, η αξιοπιστία τους δυστυχώς είναι περιορισμένη και δεν επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Σε περιπτώσεις που η εφαρμογή του αλγορίθμου δεν έχει αποδώσει, το θύμα έχει απολέσει τις αισθήσεις του, και είναι εμφανής ο κίνδυνος απώλειας ζωής, εκτιμούμε ότι η χρήση του Lifevac, είναι επιτρεπτή.

Σε περίπτωση που οι παριστάμενοι σε περιστατικό εισρόφησης ξένου σώματος δεν διαθέτουν καμία εκπαίδευση/ γνώση των πρωτοκόλλων καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης, η χρήση της συσκευής Lifevac είναι επιτρεπτή παράλληλα με την έκκληση και εν αναμονή λήψης βοήθειας από εκπαιδευμένο άτομο.

Βιβλιογραφία/ επικουρικοί σύνδεσμοι

• Olasveengen TM, Semeraro F, Ristagno G, Castren M, Handley A, Kuzovlev A, Monsieurs KG, Raffay V, Smyth M, Soar J, Svavarsdottir H, Perkins GD. European Resuscitation Council Guidelines 2021: Basic Life Support. Resuscitation. 2021 Apr;161:98-114. doi: 10.1016/j.resuscitation.2021.02.009. Epub 2021 Mar 24. PMID: 33773835.
• Circulation. 2022;146:e483–e557
• Couper, Keith & Hassan, Aysha & Ohri, Vrinda & Patterson, Emma & Tang, Ho Tsun & Bingham, Robert & Olasveengen, Theresa & Perkins, Gavin. (2020). Removal of foreign body airway obstruction: A systematic review of interventions. Resuscitation. 156. 10.1016/j.resuscitation.2020.09.007.
• Int J Environ Res Public Health. 2022 Apr; 19(7): 3846. Published online 2022 Mar 24. doi: 10.3390/ijerph19073846
• Resuscitation Of Pediatric Choking Victims Using The Lifevac, A Novel Portable Non-Powered Suction Device: Worldwide Results. Pediatrics (2021) 147 (3_MeetingAbstract): 412–413.
• https://www.resus.org.uk/about-us/news-and-events/rcuks-position-use-suction-based-airway-clearance-devices-choking-individuals
• https://www.lifevac.net.au/uploads/3/8/9/1/38917405/making_lifevac_part_of_your_bls_training.pdf