Ο μυθιστορηματικός βοράς του Winterfell δια του στόματος του οίκου των Stark επαναλαμβάνοντας το “Winter is Coming” προσπαθούσε να διατηρήσει τους υπηκόους του σε εγρήγορση για το μακρύ χειμώνα του Westeros. Και ο χειμώνας ήρθε τελικά (προφανώς αναφέρομαι σε λοιμώξεις και όχι σε κλιματικές συνθήκες) και τον ζήσαμε και εμείς για τα τελευταία δύο χρόνια. Το ερώτημα τώρα είναι αν έχει φτάσει στο τέλος του.
Ας ξεκινήσουμε όμως με μία ανασκόπηση. Μέχρι το Μάρτιο του 2020 οπότε και, στα πλαίσια αντιμετώπισης της πανδημίας Covid-19, εφαρμόστηκε το lockdown, η παιδιατρική κοινότητα ήμασταν εξοικειωμένοι με τους κύκλους των εποχικών λοιμώξεων. Κάθε καλοκαίρι αναμέναμε νόσηση από γαστρεντερίτιδα και σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις, στις αρχές του φθινοπώρου κρούσματα ρινοϊών, και μετά παραγρίπης και κοξάκι, για να ξεκινήσει ο κύκλος της γρίπης εκεί κατά το Νοέμβριο μέχρι το Μάρτιο και ύστερα πάλι κοξάκι για να φτάσουμε στο καλοκαίρι και μετά πάλι από την αρχή με μικρές παραλλαγές που έρχονταν να διασκεδάσουν την εργασιακή μας ανία.
Κατά το χρονικό διάστημα του lockdown παρατηρήσαμε την εξαφάνιση των επιδημικών κυμάτων. Η Covid-19 έκανε βέβαια το ντεμπούτο της. Εξαιρετικά μεταδοτική και με μεγάλη ποικιλία όσον αφορά στις εκδηλώσεις αλλά και στα επίπεδα βαρύτητας. Ταυτόχρονα η γρίπη και τα υπόλοιπα λοιμώδη νοσήματα έλαμψαν δια της απουσίας τους… για δυο ολόκληρα χρόνια.
Έτσι τα ¨γλυκά παιδιά του καλοκαιριού¨ αλλά και το ανοσολογικό σύστημα των μεγαλύτερων ¨εξεπλάγησαν¨ όταν ένιωσαν τη μύξα να κλείνει τη μύτη, μετά τη διακοπή της απομόνωσης. Αυτό που ακολούθησε ήταν μια διετία με έξαρση των λοιμωδών νοσημάτων στην κοινότητα τόσο σε τοπικό, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια μεγάλη περίοδος με ταυτόχρονες επιδημίες από διαφορετικούς ιογενείς και μικροβιακούς παράγοντες χωρίς καμία σχεδόν εποχικότητα και με επιστέγασμα την περσινή περίοδο εποχικής γρίπης που ούτε λίγο, ούτε πολύ είχε διάρκεια από το Σεπτέμβριο και μέχρι και τις αρχές Ιουλίου.
Μετά τη βίαιη επανεκπαίδευση το ανοσολογικό σύστημα παιδιών και γενικού πληθυσμού φαίνεται να επανέρχεται πλέον στα προ της Covid-19 εποχής επίπεδα, επιτρέποντάς μας να πιστεύουμε ότι η φετινή χρόνια θα σηματοδοτήσει και για τον τομέα των λοιμώξεων την επάνοδο στην κανονικότητα. Είναι προφανές ότι αυτό δεν σημαίνει εξάλειψη της νοσηρότητας. Αντί για αυτό αναμένουμε μια επαναφορά στους γνωστούς εποχικούς κύκλους, μια ύφεση της συχνότητας και βαρύτητας των επιπλοκών, ενώ η ένταξη στο σχήμα των υποχρεωτικών εμβολιασμών του αντιγριπικού (ηλικίες 6 μηνών έως και 5 ετών) αναμένεται να κάμψει, σε σχέση τουλάχιστον με την προηγούμενη χρόνια, την ένταση του κύματος της γρίπης.
Όσον αφορά στα νήπια που λαμβάνουν το «βάπτισμα του πυρός» με την έναρξη του παιδικού σταθμού, επισημαίνουμε ότι είναι αναμενόμενος ένας μεγάλος αριθμός λοιμώξεων. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής είναι σύνηθες για τα παιδιά του παιδικού σταθμού να παρουσιάζουν 10-12 επεισόδια λοιμώξεων αναπνευστικού κατά τη διάρκεια του έτους, ενώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις (αναφερόμαστε πάντα σε φυσιολογικά παιδιά) τα επεισόδια δυνατό να φτάσουν μέχρι και τα 20.
Θέλοντας να αναφερθούμε λίγο στην Covid-19, θα είναι σκόπιμο στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε ότι εξακολουθεί και θα εξακολουθεί να κινείται ανάμεσά μας. Πρόκειται για νόσημα ιδιαίτερα μεταδοτικό που φαίνεται να παρουσιάζει όχι ακριβώς εποχική κατανομή αλλά περιοδικές εξάρσεις σε όλη τη διάρκεια του έτους. Αν και στα παιδιά κατά κανόνα φαίνεται να έχει καλοήθη πορεία, δεν λείπουν οι επιπλοκές, ενώ σύμφωνα με την κλινική μας εμπειρία φαίνεται σε κάποιο βαθμό να επιβαρύνει την εκδήλωση των λοιμώξεων του αναπνευστικού όταν αυτές τυχαίνει να την ακολουθούν σε μικρό χρονικό μεσοδιάστημα.
Τα μέτρα προστασίας και ανοσοενίσχυσης συνοψίζονται στη μεσογειακή διατροφή (όχι δεν πιστεύω ότι τα ζελεδάκια σώζουν ζωές), την έκθεση σε φυσικό φως, την τήρηση σωστού προγράμματος ύπνου, του παιχνιδιού στη φύση. Ο καλός αερισμός των κλειστών χώρων, η αποφυγή του έντονου συγχρωτισμού και η προτίμηση των ανοικτών χώρων για τις συναναστροφές, με την παράλληλη τήρηση των βασικών κανόνων προσωπικής υγιεινής, θα συνεισφέρουν στον περιορισμό της μεταδοτικότητας των λοιμώξεων.
Ταυτόχρονα, η χρήση μάσκας ατομικής προστασίας από άτομα με συμπτωματολογία λοίμωξης, εκτιμάται ως ελάχιστη εκδήλωση κοινωνικής ευαισθησίας και συνεισφοράς στην διατήρηση της υγείας του συνόλου και στην προφύλαξη με τον τρόπο αυτό των ευπαθών ομάδων. Μην ξεχνάμε ότι ανάμεσά μας ζουν εκτός από ηλικιωμένους, άτομα με νεοπλασματικές νόσους, αυτοάνοσα νοσήματα, μεταμοσχευθέντες, ανοσοκατασταλμένοι οι οποίοι έχουν δικαίωμα να μη διατυμπανίζουν την ευαισθησία τους αλλά και να συνεχίζουν να εργάζονται να εκπαιδεύονται και να διαβιούν μέσα στην κοινότητα σε ασφαλείς για αυτούς συνθήκες.
Winter is coming! Ας ελπίσουμε επαρκώς βροχερός, ταιριαστά με την εποχή ψυχρός και… χωρίς επιπλοκές. Καλή σχολική χρόνια!
