Τις τελευταίες ημέρες διαπιστώνουμε αυξανόμενα διαδικτυακά δημοσιεύματα σχετικά με τη χρήση ιωδιούχου καλίου για την πρόληψη βλάβης από ραδιενέργεια σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος.

Συμπληρώματα διατροφής που το περιλαμβάνουν φαίνεται ήδη να έχουνξεπουλήσει στα διαδικτυακά φαρμακεία αν και είναι εντελώς ακατάλληλα για το σκοπό για τον οποίο διαφημίζονται και δυνητικά επικίνδυνα.

Το ιωδιούχο κάλιο αποτελεί πραγματικά ουσία που μπλοκάρει την απορρόφηση ραδιενεργού ιωδίου από το θυρεοειδή αδένα παρέχοντάς του με τον τρόπο αυτό προστασία. Η χορήγησή του όμως συστήνεται μόνο μετά από σαφή οδηγία των αρμοδίων αρχών με στάθμιση κινδύνου/ οφέλους καθώς μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το ιωδιούχο κάλιο δεν προστατεύει το υπόλοιπο σώμα από τη ραδιενέργεια ενώ παράλληλα η λήψη του σε απουσία ραδιενεργού ιωδίου είναι δυνατό να προξενήσει βλάβη. Μη εγκεκριμένα για το σκοπό αυτό συμπληρώματα διατροφής είναι δυνητικά επικίνδυνα και φυσικά μη αποτελεσματικά.

Η προστατευτική δράση του ιωδιούχου καλίου βασίζεται στο γεγονός ότι υπερπληρώνει το θυρεοειδή με ιώδιο για 24 ώρες από τη λήψη του, εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο την απορρόφηση ραδιενεργού ιωδίου για το χρονικό αυτό διάστημα.

Η χορήγηση του ιωδιούχου καλίου συστήνεται από κρατική επιτροπή σε περίπτωση αναμενόμενης έκθεσης σε ραδιενέργεια στα άτομα που ανήκουν στις ακόλουθες ομάδες και δεν έχουν ιστορικό αλλεργίας στο ιώδιο:

• Νεογέννητα και βρέφη (λαμβάνουν μία και μόνο δόση, καθώς περισσότερες είναι δυνατό να οδηγήσουν σε διαταραχές της φυσιολογικής ανάπτυξης). Σε περιπτώσεις που χρειάζεται χορήγηση περισσότερων δόσεων είναι αναγκαία η χρήση ακολούθως ειδικού πρωτοκόλλου παρακολούθησης.
• Γυναίκες σε εγκυμοσύνη και θηλάζουσες (λαμβάνουν μόνο μία δόση).
• Παιδιά και έφηβοι.
• Ενήλικες ηλικίας 18-40 ετών. Τα άτομα της ηλικίας αυτής είναι λιγότερο επιρρεπή σε θυρεοειδική βλάβη από ραδιενέργεια σε σχέση με τα άτομα που ανήκουν στις προηγούμενες ομάδες.

Για τα άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών δεν συστήνεται η χρήση εκτός περιπτώσεων που δίνεται ρητά σχετική οδηγία λόγω αναμενόμενης πολύ υψηλής έκθεσης του πληθυσμού σε ραδιενέργεια. Στις ηλικίες αυτές η πιθανότητα θυρεοειδικής βλάβης από ραδιενέργεια είναι σημαντικά χαμηλότερη. Παράλληλα η πιθανότητα ανάπτυξης αλλεργικής αντίδρασης ή και ανεπιθύμητων ενεργειών από τη λήψη του ιωδιούχου καλίου είναι σημαντικά αυξημένη.

Σύμφωνα με το FDA ισχύουν οι ακόλουθες δοσολογίες ανά ηλικία:

• Νεογέννητα 0-1 μηνός: 16mg
• Βρέφη και μικρά παιδιά: 1-36 μηνών: 32mg
• Παιδιά και έφηβοι 3-18 ετών: 65mg
• Παιδιά και έφηβοι με σωματικό βάρος άνω των 68kg, ενήλικες και γυναίκες σε εγκυμοσύνη: 130 mg

Η λήψη μιας δόσης προστατεύει το θυρεοειδή για 24 ώρες. Συνήθως επαρκεί η χορήγηση μιας και μόνο δόσης σωστά τοποθετημένης χρονικά σε σχέση με την αναμενόμενη έκθεση.

Σε περιπτώσεις που αναμένεται παρατεινόμενη έκθεση σε ραδιενέργεια δίνονται πρόσθετες κρατικές οδηγίες για ανά 24 ώρες χορήγηση για συγκεκριμένο αριθμό ημερών. Δεν επιτρέπεται όμως η χορήγηση περαιτέρω της μίας δόσης σε εγκύους, θηλάζουσες και νεογνά.

Η λήψη ιωδιούχου καλίου μπορεί να προκαλέσει σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Σημειώνουμε ενδεικτικά γαστρεντερικές διαταραχές, αλλεργικές αντιδράσεις, φλεγμονή σιελογόνων αδένων. Ιδιαίτερα στα νεογνά η χορήγηση χωρίς ενδείξεις είναι δυνατό να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό και μόνιμη εγκεφαλική βλάβη.

Είναι απαραίτητο να γίνει σαφές ότι:

• Το ιωδιούχο κάλιο αποτελεί φαρμακευτική ουσία με δυνητικά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες
• Η δοσολογία χορήγησης είναι συγκεκριμένη ανά ηλικιακή ομάδα και οποιοδήποτε άλλο δοσολογικό σχήμα δεν παρέχει προστασία, αντίθετα υποκρύπτει μόνο κινδύνους. Χρησιμοποιούνται για το λόγο αυτό μόνο σκευάσματα εγκεκριμένα για το σκοπό αυτό.
• Είναι πολύ σημαντική σε περίπτωση χορήγησης η σωστή χρονική τοποθέτηση της δόσης και για το λόγο αυτό η οδηγία για τη χορήγηση είναι πολύ συγκεκριμένη και δίνεται μόνο από κρατική αρμόδια επιτροπή. Σε αντίθετη περίπτωση η λήψη δεν παρέχει ουσιαστικό όφελος ενώ ταυτόχρονα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.