Το ηλιακό φως είναι απαραίτητο για τη ζωή. Ταυτόχρονα, η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία είναι δυνατό να προκαλέσει οφθαλμικές και δερματικές βλάβες, ακόμα και μορφές καρκίνου.

Η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι αθροιστική. Σύμφωνα με μελέτες η πλειοψηφία έχει λάβει τη μεγαλύτερη ποσότητα ηλιακής έκθεσης πριν τη συμπλήρωση της ηλικίας των 18 ετών, αν και οι συνέπειες προκύπτουν αρκετές δεκαετίες αργότερα. Το γεγονός αυτό καθιστά ιδιαίτερα σημαντική την αποδοτική ηλιοπροστασία κατά τη διάρκεια της βρεφικής, παιδικής και εφηβικής ηλικίας.

Ο βαθμός της βλάβης από την έκθεση στο ηλιακό φως εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η συχνότητα και συστηματικότητα της έκθεσης, η ώρα της ημέρας και η εποχή κατά την οποία λαμβάνει χώρα, αλλά και το γεωγραφικό πλάτος, το υψόμετρο ή η παρουσία επιφανειών ανάκλασης όπως το νερό, το τσιμέντο ή το χιόνι. Αντίθετα με τη γενική αντίληψη, η παρουσία συννέφων στον ουρανό δεν αποτελεί αντιηλιακή προστασία, καθώς απορροφούν μόνο το 20% περίπου της υπεριώδους ακτινοβολίας.

Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία διακρίνεται σε UV-A, UV-B και UV-C.

• UV-A (320-400 nm): Δεν απορροφάται από το στρώμα του όζοντος ή τις γυάλινες επιφάνειες. Διεισδύει βαθύτερα στο δέρμα, προκαλεί βλάβη του συνδετικού ιστού και σχετίζεται αιτιολογικά με μορφές καρκίνου και άλλες δερματικές βλάβες.
• UV-B (290-320 nm): Βοηθά το ανθρώπινο σώμα να συνθέσει βιταμίνη D. Αν και σημαντικό ποσοστό της απορροφάται από το στρώμα του όζοντος, έχει βρεθεί ότι προκαλεί καρκίνο του δέρματος και είναι υπεύθυνη για ηλιακά εγκαύματα. Σχεδόν το σύνολο των γυάλινων επιφανειών εμποδίζει την έλευση της UV-B ακτινοβολίας.
• UV-C (100-290 nm): Απορροφάται από το στρώμα του όζοντος και δεν ενοχοποιείται για πρόκληση καρκίνου του δέρματος.

Η έκθεση στον ήλιο είναι εντονότερη από τις 10:00’ έως τις 14:00’ (κάθετη ηλιοφάνεια). Η έκθεση των ματιών στον ήλιο όμως φαίνεται να είναι εντονότερη κατά τη διάρκεια των ωρών που οι ακτίνες του ήλιου είναι παράλληλες με την επιφάνεια της γης (8:00’-10:00’ και 14:00’-16:00’).

Γυαλιά ηλίου:

Όσον αφορά στα γυαλιά ηλίου, είναι απαραίτητο οι χρησιμοποιούμενοι φακοί να εμποδίζουν τουλάχιστον το 99% της υπεριώδους ακτινοβολίας (UV-A & UV-B). Γυαλιά ηλίου συστήνεται να χρησιμοποιούνται ήδη από τη βρεφική ηλικία.

Κατά την προμήθεια γυαλιών ηλίου επιλέξτε:

• Σήμανση UV-400: πιστοποιεί το υψηλότερο επίπεδο προστασίας (προστασία από ακτινοβολία μέχρι 400nm).
• Σήμανση polaroid: η χρήση φίλτρου πόλωσης περιορίζει σημαντικά την προσλαμβανόμενη ακτινοβολία.
• Η ύπαρξη πλευρικών πάνελ παρέχει πρόσθετη προστασία.

Αντιηλιακά:

Τα αντιηλιακά αποτελούν ουσίες που έχουν την ιδιότητα να απορροφούν (οργανικά) ή να ανακλούν (φυσικά) την υπεριώδη ακτινοβολία. Ο δείκτης προστασίας SPF ενός αντιηλιακού αποτελεί έκφραση της προστατευτικής δράσης του αντηλιακού και δηλώνει το χρόνο που η ηλιακή ακτινοβολία θα χρειαστεί για να προκαλέσει ερεθισμό σε δέρμα που έχει καλυφθεί με το αντιηλιακό σε σχέση με τον αντίστοιχο χρόνο σε δέρμα χωρίς αντιηλιακή προστασία.

Στο ιατρείο μας συστήνουμε τη χρήση αντιηλιακών με φυσικά φίλτρα (titanium dioxide ή zinc oxide), SPF>15 αποδοτικών τόσο απέναντι στη UV-A όσο και τη UV-B. Συστήνουμε τη χρήση αντηλιακών όταν ο δείκτης UV έχει τιμή άνω του 2, από την ηλικία των 2 μηνών στα ακάλυπτα σημεία του δέρματος και σε όλο το σώμα από την ηλικία των 6 μηνών. Διατηρούμε επιφύλαξη για τη χρήση αντηλιακών που περιέχουν νανοσωματίδια για την ηλικία έως 2 ετών.

Το αντιηλιακό πρέπει να τοποθετείται 15΄-30’ προ της εξόδου και να εφαρμόζεται ανά δίωρο στις ακάλυπτες περιοχές καθώς και μετά την έξοδο από το νερό ή την έντονη εφίδρωση.

Λόγω της αναγκαιότητας συχνής εφαρμογής, αποτρέπουμε τη χρήση συνδυαστικών σκευασμάτων αντιηλιακού/ εντομοαπωθητικού.

Το αντιηλιακό δεν επιτρέπεται να εφαρμόζεται σε τραύματα, κοντά στα μάτια και το στόμα.

Ενδυμασία:

Η κατάλληλη ενδυμασία παίζει πρόσθετο και σημαντικό ρόλο στην αντιηλιακή προστασία. Τα ρούχα πρέπει να είναι μακρυμάνικα, χαλαρά και δροσερά και να δίνεται φροντίδα στην κάλυψη του κεφαλιού (ιδανικά καπέλο με πλατύ γείσο€. Ο βαθμός προστασίας που προσφέρεται από ένα ύφασμα αποτυπώνεται στο δείκτη UPF (ultraviolet protection factor).

Παράγοντες που επηρεάζουν το UPF είναι:

• Σύσταση του υφάσματος
• Πυκνότητα της ύφανσης
• Χρώμα (τα σκούρα χρώματα είναι γενικά αποδοτικότερα)
• Ελαστικότητα (η μεγαλύτερη ελαστικότητα μειώνει το δείκτη UPF)
• Υγρασία (στα περισσότερα υφάσματα ο δείκτης μειώνεται όταν το ύφασμα είναι βρεγμένο)
• Κατάσταση (τα παλαιότερα και ξεθωριασμένα ρούχα έχουν μειωμένο δείκτη UPF)
• Πρόσθετη επεξεργασία (ορισμένα υφάσματα δέχονται επεξεργασία με χημικές ουσίες που αυξάνουν το δείκτη UPF)

Αξιολόγηση του UPF

• 15-24: καλό επίπεδο προστασίας
• 25-39: πολύ καλό επίπεδο προστασίας
• 40-50: άριστο επίπεδο προστασίας

Ιδιαίτερα σε μικρές ηλικίες είναι σημαντική η αποφυγή έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία. Η χρήση αντιηλιακών πρέπει να εκλαμβάνεται μόνο ως πρόσθετο μέτρο και να συνδυάζεται με κατάλληλη ενδυμασία (μακρυμάνικα, ελαφρά και δροσερά ρούχα, καπέλο με μεγάλο γείσο), αναζήτησή φυσικής σκιάς.

Επιγραμματικά οι συστάσεις μας :

Γυαλιά ηλίου:

• Από τη βρεφική ηλικία
• Σήμανση UV-400
• Σήμανση polaroid
• Επιθυμητή η ύπαρξη πλευρικών πάνελ

Επιλογή αντιηλιακού:

• Με φυσικά φίλτρα (titanium dioxide or zinc oxide)
• Χωρίς οργανικά φίλτρα
• SPF > 15
• Αποφυγή νανοσωματιδίων (συγκεκριμένα για ηλικίες κάτω των 2 ετών)
• Αποφυγή συνδυαστικών σκευασμάτων αντιηλιακού/ εντομοαπωθητικού

Χρήση αντηλιακού:

• Όταν ο δείκτης UV>2
• Ως πρόσθετο μέτρο προστασίας (αποφυγή έκθεσης σε ήλιο, αναζήτησή σκιάς, κατάλληλη ενδυμασία)
• Από την ηλικία των 2 μηνών στις ακάλυπτες περιοχές, από την ηλικία των 6 μηνών σε όλο το σώμα (όχι όμως σε θέσεις τραυμάτων ή κοντά σε μάτια και στόμα)
• Επανάληψη στα ελεύθερα μέρη του σώματος ανά 2 ώρες καθώς και μετά την έξοδο από νερό ή έντονη εφίδρωση